4D İşçi Kadrosu Nedir? 4D Maaşları ve Hakları
4D işçi kadrosu nedir, 4d maaşları ve sosyal hakları konusunda bu sayfamızdan tüm bilgiler bulabilirsiniz. Sosyal güvenlik konusu, şimdiki anlamda olmasa da geçmişten beri meslek odalarına benzer yapıların yardım sandıklarıyla ülkemizde uygulanıyor. Cumhuriyet döneminin bu alandaki en keskin düzenlemesi ise 1961 Anayasası ile geliyor ve Anayasal bir hakka dönüşüyor.
Çalışanları kanun maddesine göre adlandırma konusu ise tamamen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 2008 yılında yürürlüğe girmesi ile başlıyor. O zamana kadar farklı sosyal güvelik kanunlarına tabi olan çalışanlar bu kanunun çıkmasıyla sosyal güvenlik açısından tek kanuna bağlanıyor. Kanunun sigortalı sayılanları sıraladığı 4. Maddesidir.
Hangi Çalışan Hangi Sınıfa Giriyor?
Kanun, sigortalıları 4.maddenin çeşitli fıkralarında tanımlıyor. Bu maddeye göre çalışanları;
- 4a eskiden Sosyal Sigortalar Kanununa bağlı işçiler,
- 4b eskiden Bağ-Kur (Tarkur da daha sonra Bağkur bünyesine alınmıştır.))kanununa bağlı serbest meslek erbabı ve çiftçiler,
- 4c Emekli sandığına tabi olarak çalışan memurlar olarak genel bir gruplandırma yapılabiliyor.
Yukarıdaki gruplandırmanın detayı ilgili kanunda bulunuyor.
Konumuz olan 4d işçi kadrosu ise 5510 sayılı kanunun a, b, ve c fıkralarında yer almayan, taşeron işçi ya da mevsimlik işçi olarak adlandırılan geçici süreyle çalıştırılan grubu kapsıyor. Ancak, 5510 sayılı kanunun 4.maddesinin d fıkrası bulunmuyor. Bu adlandırma 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4. maddesinden geliyor.
4d’lilerin Sosyal Hakları Nelerdir?
Taşerondan kadroya alınan 4d işçilerin özlük hakları 4587 sayılı iş kanununda düzenlenmiştir. Bunun yanında çalışma saatleri bakımından 657 sayılı kanuna tabidirler. Emeklilikleriyle ilgili esaslar ise yine 5510 sayılı kanun içerisinde yer almaktadır.
Maaşları konusunda geçiş sırasında yapılan farklı uygulamalar sebebiyle bir karmaşa varmış gibi görünüyor. Bir kısım kurumlar, bu personelin maaşlarını asgari ücrete endeksleyen bir sözleşme yolunu seçerken bir kısmı sabit maaşı esas almıştır. Sendikaların yapacağı görüşmelerde bu durumun nasıl yer alacağı da ortaya çıkacaktır.
Yıllık Ücretli İzin Hakkı ve Kıdem Tazminatı
Yıllık izin düzenlemesinde diğer birçok kamu çalışanları gibi çalışma süresi esas alınıyor. Buna göre izinler 16 iş gününden 28 iş gününe kadar çıkıyor. Kıdem tazminatı konusunda ise işe ilk başlanan tarih esas alınıyor. Buradaki işe başlamadan kasıt sadece o anda çalıştığı yeri ifade etmiyor, sosyal güvenlik kapsamında çalıştığı ilk işin tarihi hesaba katılıyor.
Diğer Haklar ve Kadınların Durumu
Evlilik izni, ölüm izni, babalık izni ve engelli çocuk izni 4d’liler için de geçerliliğini koruyor. 4d’ye geçen işçiler; yılda iki defa ikramiye, çocuk, yemek, yakacak, evlilik ve bayram yardımlarının yanında risk ve bulaşıcı hastalık primi de ödeniyor. Gece saatlerindeki çalışmalar için de maaş %10 oranında artırılıyor.
Kadın 4d’liler için doğum öncesi ve sonrası haklar da 4587 sayılı iş kanunu ve buna bağlı alt mevzuatla düzenleniyor. Buna göre 4d’liler için de ücretli ve ücretsiz doğum izni, süt izni, yarım gün çalışma hakkı bulunuyor.